| | |

قطعاً در دولت امام زمان(عج) بر اساس روایات، عدالت جهانی می‌شود و ظلم و ستم از بین می‌رود، ولی این مسئله به معنای گناه نکردن همه انسان‌ها نیست، چون در زمان ظهور هم انسان‌ها قدرت انتخاب و اختیار دارند و ممکن است برخی از انسان‌ها با تبعیت از هوای نفس، دچار معصیت شوند که در قیامت به حساب آنها رسیدگی خواهد شد.

معارف عمیق مهدویت ضامن سلامت و سعادت جامعه و فرد فرد انسان‌هاست، اعتقاد به بشارت‌های پیامبران گذشته و ائمه دین(ع) افراد با انگیزه و پرتوانی را در جامعه می‌تواند پرورش دهد، باور به حضور امامی ناظر بر اعمال، از جنبه فردی موجب پاک نگاه داشتن روح و پیراستن اعمال از زشتی‌هاست و از جنبه اجتماعی باعث هم‌دلی مؤمنان و ایستادگی در برابر ظالمان می‌شود، کارکرد وسیع و عمیق آموزه‌های مهدوی، جذابیت خاص موضوع را نشان می‌دهد، به همین دلیل، قشرهای مختلف جامعه پرسش‌های بسیاری در این موضوع دارند که لزوم پاسخگویی صحیح به آن‌ها از راهی مطمئن بر کسی پوشیده نیست.

پژوهشکده مهدویت در کتاب "مهدویت، پرسش‌ها و پاسخ‌ها" به برخی از شبهات این گونه پاسخ می‌دهد:

جایگاه کفر و ظلم در زندگی روزمره مردم دوران ظهور

آیا زمان ظهور ریشه کفر و ظلم کنده می‌شود؟ آیا در آن ایام کسی به فکر قیامت هست و آیا قیامت و حسابرسی در آن ایام معنای دارد؟

قطعاً در دولت امام زمان(عج) بر اساس روایات، عدالت جهانی می‌شود و ظلم و ستم از بین می‌رود، ولی این مسئله به معنای گناه نکردن همه انسان‌ها نیست، چون در زمان ظهور هم انسان‌ها قدرت انتخاب و اختیار دارند و ممکن است برخی از انسان‌ها با تبعیت از هوای نفس، دچار معصیت شوند که در قیامت به حساب آنها رسیدگی خواهد شد.

ضمناً خوب می‌دانیم که قیامت، روز حسابرسی است، اگر انسان‌های عصر ظهور اصلا گناه نکنند، خداوند متعال در روز قیامت به حساب آنها می‌رسد و به آنها پاداش می‌دهد و حسابرسی به معنای مجازات مجرمان و مانند آن نیست. بنابراین قیامت معنای خودش را دارد و اشکالی ندارد که انسان‌های موحد و مؤمن عصر ظهور نیز به فکر قیامت باشند، زیرا یاد قیامت، انسان‌ ساز است و همان طوری که ترس از عقوبت، ‌مانع و موجب ترک معصیت می‌شود، نیل به ثواب و پاداش هم ایجاد انگیزه و شوق می‌کند.

انسان از معصیت دست شسته، اعمال صالح انجام می‌دهد، این تصور شما که حتما باید گناهی باشد تا قیامت معنا داشته باشد، تصور باطلی است، قیامت روزی است که هم گناهکاران به جزای عمل خود می‌رسند و هم مؤمنان پاداش رفتار خود را می‌گیرند، پس اگر در عصر ظهور هم انسان‌ها صالح باشند، باز هم قیامت باید باشد تا پاداش‌های رفتارهای صالحانه خود را بگیرند.

عوامل تأثیر گذار دوران ظهور در گرایش مردم به دین اسلام

وضعیت پیروان ادیان و اهل کتاب در زمان ظهور امام زمان(عج) و برخوردهای امام با آنها چگونه است؟

براساس آنچه در روایات پیشوایان معصوم آمده است، پس از ظهور امام مهدی پیروان سایر ادیان فوج فوج به امام مهدی(عج) می‌پیوندند و به ایشان ایمان می‌آورند، چرا که از یک سو آن حضرت با ارائه معجزات حقانیت خود را ثابت می‌کند و از سوی دیگر با مشاهده اخلاق و سلوک آن حضرت مردم در می‌یابند که ایشان مردی الهی و آسمانی است.

عوامل دیگری همچون نزول عیسی(ع) و اقتدای ایشان به امام مهدی(عج) نیز در این مهم نقش عمده‌ای دارند، اما از آنجا که در عصر ظهور انسان‌ها مجبور به تبعیت از حق نیستند و بلکه با اراده و اختیار خود باید مسیر دولت را انتخاب کنند و بپیمایند، طبیعتاً در آن زمان هم انسان‌های اندکی وجود خواهند داشت که همچنان بر عقاید باطل خود اصرار می‌ورزند و از ایمان به امام و تبعیت آن حضرت سرباز می‌زنند.

انواع روایت‌ها درباره نحوه برخورد امام زمان(عج) با پیروان سایر ادیان الهی

در این باره که سرنوشت این عده اندک چیست و نحوه تعامل امام مهدی(عج) با آن‌ها چگونه است، روایات متفاوتی وجود دارد، در برخی از روایات آمده است که این عده اندک میان پذیرش اسلام و کشته شدن مخیر می‌شوند، اگر آن‌ها اسلام را اختیار کردند، می‌توانند از تمام مزایایی که برای همه مسلمانان وجود دارد استفاده کنند.

اما اگر از پذیرش اسلام سرباز زنند، کشته خواهند شد، چرا که از یک سو امام مهدی(عج) به روشنگری خواهد پرداخت و حقانیت اسلام را برای آنان اثبات خواهد کرد و از سوی دیگر به تمام سؤالات و شبهات آنان پاسخ خواهد داد و از دیگر سو تمام موانعی که باعث گرایش به ادیان منسوخ می‌شوند، برداشته می‌شود و هیچ انگیزه‌ مادی و غیر مادی برای اصرار بر اعتقادات باطل وجود نخواهد داشت.

با این وجود اگر کسی همچنان بر دین منسوخ خود اصرار ورزد و از پذیرش آیین اسلام سر باز زند، هیچ انگیزه‌ای جز عناد با حق و لجاجت و خودسری نخواهد داشت، انسان‌هایی این گونه اگر در دنیا باقی بمانند، افزون بر این که بر گناهان خود می‌افزایند، تهدیدی برای مؤمنان نیز خواهند بود؛ چرا که ممکن است در ایمان مؤمنان رخنه ایجاد کنند و جامعه را در درازمدت به تباهی بکشند.

در کنار این دسته از روایات، روایات دیگری نیز وجود دارد که بر اساس آن‌ها آن عده اندک از طرف‌داران ادیان منسوخ که از پذیرش اسلام سرباز می‌زنند، از حق حیات برخوردار خواهند بود؛ آن‌ها در پناه حکومت اسلامی زندگی خواهند کرد و به ازای بهره‌مندی از مزایای دولت اسلامی جزیه خواهند پرداخت، «ابوبصیر» از امام صادق(ع) پرسید: امام مهدی(عج) با اهل ذمه چگونه رفتار خواهد کرد؟، آن حضرت(ع) فرمود: «با آن‌ها با مسالمت رفتار می‌کند، همچنان که پیامبر(ص) چنین کرد و آن‌ها با خضوع و تسلیم جزیه را به دست خود می‌پردازند».

آیت‌الله ابراهیم امینی بر این باور است که روایات دسته دوم بر روایات دسته نخست مقدم‌اند؛ زیرا در برخی از آیات قرآن چنین آمده است که اهل کتاب تا روز قیامت هستند‌: «وَمِنَ الَّذِینَ قَالُواْ إِنَّا نَصَارَى أَخَذْنَا مِیثَاقَهُمْ فَنَسُواْ حَظًّا مِّمَّا ذُکِّرُواْ بِهِ فَأَغْرَیْنَا بَیْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَسَوْفَ یُنَبِّئُهُمُ اللّهُ بِمَا کَانُواْ یَصْنَعُونَ»، ما از کسانی که ادعای نصرانیت داشتند پیمان گرفتیم، پس قسمتی از پندهای ما را فراموش کردند، ما دشمنی و کینه را تا قیامت در بینشان انداختیم.

از آن جا که روایات دسته اول که بر کشته شدن اهل کتاب دلالت دارند، مخالف قرآن هستند و روایات دسته دوم موافق قرآن، ترجیح با روایاتی است که موافق قرآن هستند. ایشان در این باره چنین می‌نویسد:

چنان که ملاحظه شد احادیث دو دسته‌اند، یک دسته موافق قرآن و دسته دیگر مخالف قرآن، اما بر دانشمندان پوشیده نیست که احادیث موافق قرآن، بر احادیث مخالف مقدم‌اند و آن‌ها را از اعتبار ساقط می‌سازند، بنابراین یهود و نصارا در عصر دولت مهدی(عج) باقی خواهند ماند، ولی از عقیده تثلیث و شرک دست شسته، خداپرست می‌شوند و در حمایت حکومت اسلامی به زندگی خویش ادامه می‌دهند، در عین حال دولت‌های باطل سقوط می‌کنند، قدرت‌ جهان در دست مسلمانان شایسته قرار می‌گیرد، دین اسلام جهانی شده بر تمام ادیان غلبه می‌کند و بانگ توحید از همه جانبه بلند می‌شود.

شبستان